To Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποιεί για την αποτελεσματικότητα των δράσεων κατά της ριζοσπαστικοποίησης

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Η δράση της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης ανταποκρίνεται στις ανάγκες των κρατών μελών, αλλά ο συντονισμός και η αξιολόγηση εξακολουθούν να εμφανίζουν ορισμένες αδυναμίες, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).

Συγκεκριμένα, η ειδική έκθεση αριθ. 13/2018 με τίτλο «Αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στην τρομοκρατία: η Επιτροπή ανταποκρίθηκε στις ανάγκες των κρατών μελών, αλλά ο συντονισμός και η αξιολόγηση εμφανίζουν ορισμένες αδυναμίες», η οποία δημοσιεύθηκε στις 29-05-2018, καταλήγει ότι η στήριξη από πλευράς της ΕΕ των προσπαθειών των κρατών μελών για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, αλλά ο συντονισμός και η αξιολόγηση εμφανίζουν ορισμένες αδυναμίες. Επιπλέον, σύμφωνα με τους ελεγκτές, η Επιτροπή αδυνατεί να αποδείξει την αποτελεσματικότητα των δράσεων που χρηματοδοτεί η ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης. Ελλοχεύει, συνεπώς, ο κίνδυνος χρήσιμα διδάγματα να μην ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό μελλοντικών δράσεων.

Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την εθνική τους ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Είναι επίσης υπεύθυνα για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης, δηλαδή του φαινομένου του ενστερνισμού εξτρεμιστικών ιδεολογιών και συμπεριφορών που μπορούν να οδηγήσουν στη διάπραξη τρομοκρατικών ενεργειών. Στην πλειονότητά τους, οι ύποπτοι για συμμετοχή στις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη είναι ευρωπαίοι πολίτες που ριζοσπαστικοποιήθηκαν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών και συμβάλλει στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών.

Η στήριξη από την ΕΕ των προσπαθειών των κρατών μελών για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης χρηματοδοτείται από διάφορες πηγές, όπως το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας, το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη», το πρόγραμμα Erasmus+ και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι δεν αξιοποιήθηκε πλήρως το δίκτυο ευαισθητοποίησης για τη ριζοσπαστικοποίηση, το οποίο συνδέει ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς λειτουργούς, αστυνομικούς, σωφρονιστικούς υπαλλήλους και προσωπικό δικαστικής επιτήρησης από όλη την Ευρώπη που εργάζονται με άτομα ευάλωτα στη ριζοσπαστικοποίηση. Η μέτρηση των επιτευγμάτων του βασιζόταν σε αρκετές περιπτώσεις στον όγκο της δραστηριότητας (π.χ. αριθμός των συνεδριάσεων που πραγματοποιήθηκαν ή των εγγράφων που καταρτίστηκαν) και όχι στην αποτελεσματικότητα (π.χ. γνώσεις που απέκτησαν οι συμμετέχοντες, αντίκτυπος στην εργασία τους).

Η μονάδα της ΕΕ για την αναφορά διαδικτυακού περιεχομένου, η οποία τελεί υπό τη διαχείριση της Ευρωπόλ, επισημαίνει τρομοκρατικό περιεχόμενο που υπάρχει στο διαδίκτυο και προειδοποιεί τους παρόχους που το φιλοξενούν, όπως το YouTube, το Google, το Facebook και το Twitter. Εντούτοις, οι ελεγκτές επεσήμαναν ότι από τα στατιστικά στοιχεία της ΕΕ δεν προκύπτει ποιος είναι ο αντίκτυπος της δράσης της ΕΕ στην παρουσία περιεχομένου τρομοκρατικής προπαγάνδας στο διαδίκτυο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το προπαγανδιστικό περιεχόμενο που αποσύρεται απλώς αναρτάται εκ νέου ή μετακινείται σε άλλες πλατφόρμες (φαινόμενο γνωστό ως «whack-a-mole», από την ονομασία γνωστού παιχνιδιού).

Στο πλαίσιο του ελέγχου πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε εθνικές αρχές στο Βέλγιο και τη Γαλλία, προκειμένου να αξιολογηθεί η καταλληλότητα και η προστιθέμενη αξία της στήριξης που λαμβάνουν. Οι ελεγκτές συνιστούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βελτιώσει τον συντονισμό των δράσεών της για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης, να αυξήσει την πρακτική στήριξη που παρέχει σε επαγγελματίες και σε υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στα κράτη μέλη και να βελτιώσει το πλαίσιο για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Δήλωση

«Η Επιτροπή συντόνισε την παροχή της στήριξης μεταξύ των διάφορων υπηρεσιών της και ανέπτυξε σειρά συνεργιών. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης», δήλωσε ο Jan Gregor, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδιος για την έκθεση. «Δεν διαθέτει ολοκληρωμένη εικόνα των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ δράσεων και τα ενωσιακά κονδύλια που χρησιμοποιούνται δεν συνοδεύονται από δείκτες ή τιμές-στόχο που να καθιστούν δυνατή τη μέτρηση της επιτυχίας στην αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης.»

Ιστορικό

Το ΕΕΣ παρουσιάζει τις ειδικές εκθέσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, καθώς και σε άλλους ενδιαφερομένους, όπως σε εθνικά κοινοβούλια, παράγοντες του ενδιαφερόμενου κλάδου και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι συστάσεις που διατυπώνουμε στις εκθέσεις μας υλοποιούνται. Το υψηλό ποσοστό αποδοχής τους αποδεικνύει τον θετικό αντίκτυπο του έργου μας στους πολίτες της ΕΕ.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)