H γνωστοποίηση από δημοσιογράφο για επικείμενη δημοσίευση άρθρου με φήμες για εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρίες μπορεί να είναι νόμιμη (Δικαστήριο ΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 15-03-2022 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι η γνωστοποίηση από δημοσιογράφο προνομιακής πληροφορίας σχετικής με την επικείμενη δημοσίευση άρθρου το οποίο διαδίδει φήμες για εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρίες είναι νόμιμη εφόσον είναι αναγκαία για την άσκηση δημοσιογραφικής δραστηριότητας και εφόσον συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας. 

Ιστορικό της υπόθεσης

Ένας δημοσιογράφος δημοσίευσε στον ιστότοπο της Daily Mail δύο άρθρα τα οποία διέδιδαν φήμες περί υποβολής δημόσιων προσφορών εξαγοράς των τίτλων της Hermès (από τη LVMH) και των τίτλων της Maurel & Prom. Οι τιμές που αναφέρονταν στο άρθρο ήταν σαφώς υψηλότερες από τις τιμές των ανωτέρω τίτλων στο Euronext. Η εν λόγω δημοσίευση οδήγησε σε σημαντική αύξηση των τιμών των τίτλων. 

Λίγο πριν από τη δημοσίευση των άρθρων, ορισμένα πρόσωπα, κάτοικοι Μεγάλης Βρετανίας, έδωσαν εντολές για αγορά των επίμαχων τίτλων, τους οποίους πώλησαν μόλις πραγματοποιήθηκε η δημοσίευση. 

Η Autorité des marchés financiers française (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Γαλλία) επέβαλε στον δημοσιογράφο χρηματική ποινή ύψους 40.000 ευρώ για τον λόγο ότι είχε γνωστοποιήσει στα ως άνω πρόσωπα πληροφορία σχετική με την επικείμενη δημοσίευση των άρθρων του και είχε, επομένως, ανακοινώσει σε αυτούς «προνομιακές πληροφορίες».

Επιληφθέν της προσφυγής με αίτημα την ακύρωση της απόφασης της Autorité des marchés financiers française, το cour d’appel de Paris (εφετείο Παρισίων, Γαλλία) υπέβαλε προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο σχετικά με την ερμηνεία των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης οι οποίες αφορούν την κατάχρηση προνομιακών πληροφοριών. 

Πρώτον, το αιτούν δικαστήριο ζήτησε να διευκρινιστεί εάν πληροφορία σχετική με την επικείμενη δημοσίευση άρθρου στον Τύπο το οποίο διαδίδει φήμη της αγοράς μπορεί να θεωρηθεί ως προνομιακή πληροφορία της οποίας η γνωστοποίηση απαγορεύεται. 

Δεύτερον, το ανωτέρω δικαστήριο ζήτησε από το Δικαστήριο να αποσαφηνίσει σε ποιες περιπτώσεις η γνωστοποίηση είναι κατ’ εξαίρεση επιτρεπτή στο συγκεκριμένο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δραστηριότητας. 

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι πληροφορία σχετική με την επικείμενη δημοσίευση στον Τύπο άρθρου το οποίο διαδίδει φήμη της αγοράς σχετικά με εκδότη χρηματοπιστωτικών μέσων είναι δυνατόν να συνιστά «συγκεκριμένη» πληροφορία και, ως εκ τούτου, να εμπίπτει στην έννοια της «προνομιακής πληροφορίας», εάν αναφέρει, μεταξύ άλλων, την τιμή στην οποία θα εξαγοραστούν οι τίτλοι, το όνομα του δημοσιογράφου που υπογράφει το άρθρο, καθώς και τον δημοσιογραφικό οργανισμό που το δημοσιεύει. 

Η ανακοίνωση προνομιακών πληροφοριών για δημοσιογραφικούς σκοπούς μπορεί να δικαιολογηθεί, δυνάμει του δικαίου της Ένωσης, βάσει της ελευθερίας του Τύπου και της ελευθερίας έκφρασης. Στους δημοσιογραφικούς σκοπούς είναι δυνατόν να περιλαμβάνονται οι προπαρασκευαστικές της δημοσίευσης ερευνητικές εργασίες τις οποίες πραγματοποιεί ένας δημοσιογράφος για να εξακριβώσει την εγκυρότητα φήμης.

Εντούτοις, η γνωστοποίηση προνομιακής πληροφορίας από δημοσιογράφο είναι νόμιμη μόνον εφόσον είναι αναγκαία για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και εφόσον συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας. 

Στο πλαίσιο αυτό, το αιτούν δικαστήριο οφείλει να εξετάσει τα ακόλουθα ζητήματα: αφενός, ήταν αναγκαίο ο δημοσιογράφος, ο οποίος προσπαθούσε να εξακριβώσει την εγκυρότητα φήμης της αγοράς, να γνωστοποιήσει σε τρίτον, πέραν του περιεχομένου της φήμης, το γεγονός ότι θα δημοσιευθεί προσεχώς άρθρο το οποίο θα διαδίδει την εν λόγω φήμη; Αφετέρου, μήπως ο ενδεχόμενος περιορισμός της ελευθερίας του Τύπου, τον οποίο θα συνεπαγόταν η απαγόρευση τέτοιας γνωστοποίησης, θα ήταν δυσανάλογος –λαμβανομένου υπόψη του δυνητικώς αποτρεπτικού αποτελέσματος όσον αφορά την άσκηση της δημοσιογραφικής δραστηριότητας, καθώς και λαμβανομένων υπόψη των κανόνων και των κωδίκων τους οποίους πρέπει να τηρούν οι δημοσιογράφοι– σε σχέση με τα ζημιογόνα αποτελέσματα τα οποία τέτοια γνωστοποίηση θα μπορούσε να έχει όχι μόνον για τα ιδιωτικά συμφέροντα ορισμένων επενδυτών, αλλά και για την ακεραιότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών; 

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA