Παραβίαση του δικαιώματος στην ειρηνική απόλαυση της κατοικίας, λόγω πολυετούς οδικής συμφόρησης (ΕΔΔΑ)

Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προσέφυγαν κάτοικοι περιοχής, στην οποία, λόγω κατασκευής αυτοκινητόδρομου και εκτροπής της οδικής κυκλοφορίας μέσω εθνικής οδού, σημειώθηκε σημαντική οδική συμφόρηση και έντονη περιβαλλοντική βλάβη.

Πιο αναλυτικά, οι προσφεύγοντες, Πολωνοί υπήκοοι, είναι μέλη μιας οικογένειας και ζουν μαζί σε ένα σπίτι λίγα μέτρα από την εθνική οδό και 1χλμ από τη διασταύρωση με τον αυτοκινητόδρομο. Κατά τη διάρκεια της σταδιακής κατασκευής του αυτοκινητόδρομου, η κυκλοφορία αναδρομολογήθηκε προσωρινά από την  τοπική διασταύρωση αυτοκινητόδρομου μέσω της εθνικής οδού.

Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα η οδική κυκλοφορία να αυξηθεί δραματικά, προκαλώντας αύξηση ηχορύπανσης, κραδασμών και καυσαερίων. Σύμφωνα με μελέτες, σημειώθηκε αύξηση της ηχορύπανσης πέραν των νόμιμων κανόνων, καθώς και η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών  ψυχοφυσιολογικών ασθενειών και ίσως ακόμη και μείωση του προσδόκιμου ζωής των κατοίκων.

Στα πλαίσια της αγωγής αποζημίωσης που άσκησαν οι προσφεύγοντες κατά του Δημοσίου, το περιφερειακό δικαστήριο διαπίστωσε ότι, παρά την υπερβολική ηχορύπανση, οι αρχές έσπευσαν να  αναγνωρίσουν τα προβλήματα για τους κατοίκους και προχώρησαν σε ad hoc και μακροπρόθεσμες λύσεις, καταλήγοντας  στο συμπέρασμα ότι οι αρχές ενήργησαν νόμιμα, χωρίς να επιδικάσει αποζημίωση. Η έφεση των προσφευγόντων απορρίφθηκε και η αίτηση αναίρεσης από έναν προσφεύγοντα στις εγχώριες διαδικασίες απορρίφθηκε για διαδικαστικούς λόγους.

Βασιζόμενοι στο άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, ήτοι στο δικαίωμα σεβασμού της κατοικίας, οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν ότι η εκτροπή της οδικής κυκλοφορίας από τον αυτοκινητόδρομο στην εθνική οδό έπληξε την ειρηνική απόλαυση της οικίας τους, όπου αναπτύσσεται η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή.

Το  ΕΔΔΑ επεσήμανε αρχικά πως, παρ’ όλο που δεν υφίσταται ρητό δικαίωμα στην ΕΣΔΑ για ένα καθαρό και ήσυχο περιβάλλον, όταν το άτομο επηρεάζεται άμεσα και σοβαρά από έντονη περιβαλλοντική βλάβη, όπως η ηχορύπανση, ενδέχεται να στοιχειοθετείται παραβίαση κατά το άρθρο 8.

Εν συνεχεία, διαπίστωσε πως η καταγγελία των προσφευγόντων βασίζεται στο γεγονός ότι τα δυσμενή αποτελέσματα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν οι αρχές ήταν πιο επιμελείς στην υλοποίηση των σχεδίων διαχείρισης της οδικής κυκλοφορίας. Ειδικότερα, οι αρχές έλαβαν υπόψη τους μόνο την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου, δίχως να συνυπολογίσουν τις αντιρρήσεις του Δημάρχου, σχετικά με το τελικό σημείο του αυτοκινητοδρόμου, καθώς και τον αντίκτυπο που θα είχε η αύξηση της κυκλοφορίας στους κατοίκους της περιοχής.

Κατά την κρίση του ΕΔΔΑ, η διαμετακομιστική κυκλοφορία (και όχι η τοπική εμπορική κίνηση) υπήρξε υπεύθυνη για ένα μεγάλο ποσοστό της αύξησης της κίνησης στην περιοχή, ειδικά τη νύχτα.

Απορρίπτοντας τον ισχυρισμό των αρχών περί μη προβλεψιμότητας της αύξησης της κυκλοφορίας, το ΕΔΔΑ επεσήμανε πως οι αρχές σκόπιμα αγνόησαν το πρόβλημα ήδη από το 1996 και συνέχισαν με την  ανάπτυξη του έργου του αυτοκινητόδρομου με πλήρη αδιαφορία για την ευημερία των κατοίκων της περιοχής. Το κράτος, εν προκειμένω, επέλεξε να ευνοήσει τους οδηγούς σε σχέση με τους κατοίκους.

Εντέλει, το ΕΔΔΑ έκρινε πως η εκτροπή της οδικής κυκλοφορίας σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκούς ανταπόκρισης των αρχών έβλαψε την ειρηνική απόλαυση της οικίας, κατά παράβαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ, επιδικάζοντας σε καθέναν από τους προσφεύγοντες αποζημίωση ύψους 10.000 ευρώ.

Η απόφαση είναι διαθέσιμη στο hudoc.echr.coe.int