Σύμβαση του Aarhus: Αναγκαίο να ενισχυθεί η πρόσβαση στην ενωσιακή δικαιοσύνη στον τομέα του περιβάλλοντος

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Το Συμβούλιο ζήτησε την Δευτέρα, 18-06-2018, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει μελέτη σχετικά με τη Σύμβαση του Aarhus.

Στόχος της Σύμβασης του Aarhus είναι να διασφαλίζει την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι απόλυτα προσηλωμένα στη Σύμβαση και τους στόχους της.

Η μελέτη που ζητήθηκε θα είναι απόρροια των πορισμάτων της επιτροπής συμμόρφωσης της Σύμβασης του Aarhus, βάσει των ευρημάτων της για τον ισχυρισμό ότι η ΕΕ δεν συμμορφώνεται προς τις διατάξεις της Σύμβασης για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

Θα παραθέτει επιλογές για τη βελτίωση της πρόσβασης του κοινού και των ΜΚΟ στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα και θα περιλαμβάνει το ενδεχόμενο επανεξέτασης της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας.

Ιστορικό

Η Σύμβαση του Aarhus αποτελεί εμβληματικό νομικό μέσο για την περιβαλλοντική δημοκρατία. Η σύμβαση και το πρωτόκολλό της περί των μητρώων έκλυσης και μεταφοράς ρύπων είναι τα μόνα νομικώς δεσμευτικά διεθνή μέσα που θέτουν σε εφαρμογή την αρχή 10 της Διακήρυξης του Ρίο για το περιβάλλον και την ανάπτυξη. Η ΕΕ υλοποίησε τη Σύμβαση του Aarhus με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1367/2006. Ο κανονισμός αυτός δίνει τη δυνατότητα σε μη κυβερνητικούς οργανισμούς να προσφεύγουν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια κατά αποφάσεων των οργάνων και οργανισμών της ΕΚ.

Την 1η Δεκεμβρίου 2008 η ΜΚΟ ClientEarth επικοινώνησε με την επιτροπή συμμόρφωσης της Σύμβασης του Aarhus ισχυριζόμενη ότι η ΕΕ δεν έχει συμμορφωθεί προς τις υποχρεώσεις της δυνάμει της Σύμβασης του Aarhus. Η ΜΚΟ ισχυρίστηκε ότι η ενωσιακή νομοθεσία και η νομολογία των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων εμποδίζει την πρόσβαση πολιτών και ΜΚΟ στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα.

Η επιτροπή συμμόρφωσης της Σύμβασης του Aarhus κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ΕΕ δεν έχει συμμορφωθεί προς τη Σύμβαση, δεδομένου ότι ούτε ο κανονισμός του Aarhus, ούτε η νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ εφαρμόζει ή συμμορφώνεται προς τις διατάξεις της Σύμβασης για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Ως εκ τούτου, η επιτροπή συνέστησε όλα τα αρμόδια θεσμικά όργανα της ΕΕ να λάβουν μέτρα για να ξεπεράσουν τις ελλείψεις αυτές και να εξασφαλισθεί η πλήρης συμμόρφωση της ΕΕ προς τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη σύμβαση.

Επόμενα στάδια

Η εν λόγω απόφαση του Συμβουλίου βασίζεται στο άρθρο 241 της ΣΛΕΕ. Θα αρχίσει να ισχύει από την ημέρα της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα είναι η 19η Ιουνίου 2018. Σύμφωνα με τη διοργανική συμφωνία του 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, η Επιτροπή οφείλει να απαντήσει στο Συμβούλιο εντός τριών μηνών.

Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να ολοκληρώσει τη μελέτη έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019 και, αν θεωρηθούν αναγκαίες αλλαγές στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1367/2006 βάσει των πορισμάτων της μελέτης, να εκπονήσει πρόταση τροποποίησης του κανονισμού έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης του Συμβουλίου είναι διαθέσιμο στην αγγλική γλώσσα στην ιστοσελίδα consilium.europa.eu